Znaczenie kwalifikowanego materiału siewnego

Dodano: 17-04-2014

Korzyści ze stosowania materiału siewnego są ciągle niedoceniane. To właśnie kwalifikowany materiał siewny jest obecnie najbardziej efektywnym czynnikiem skutecznego gospodarowania. Materiał siewny jest nośnikiem postępu biologicznego, który zapewnia nam najtańszy sposób poprawienia dochodów: wielkości plonów i jakości pozyskanego ziarna. Rola i znaczenie stosowania kwalifikowanego materiału siewnego wzrasta obecnie z powodu obowiązkowej od 1.01.2014 Integrowanej Ochrony Roślin. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie wymagań integrowanej  ochrony roślin (Dz. U.  z dnia 26 kwietnia 2013  poz. 505) stosowanie kwalifikowanego materiału siewnego jest jedną z zasad niechemicznej ochrony roślin. Według zasad integrowanej ochrony roślin materiał siewny, jego jakość,  oprócz odpowiedniego stanowiska i terminu siewu to jedna z metod agrotechnicznej ochrony plantacji, a poprawnie dobrana odmiana  tj. tolerancyjna i odporna na zagrożenia w danym rejonie uprawy to metoda hodowlanej ochrony plantacji. Kwalifikowany materiał siewny dzięki swoim właściwościom genetycznym, które mamy w wyniku pracy hodowli roślin zapewnia nam przyrost plonów i wzrost ich jakości. Według firm analitycznych postęp biologiczny, jaki się dokonał zwłaszcza w ostatnich 20 latach w hodowli roślin, doprowadził do tego, że odmiana jest najbardziej decydującym czynnikiem plonotwórczym uprawy.  Obecnie udział odmiany w przyroście plonów szacowany jest na poziomie 60% (w zależności od gatunku). Resztę stanowi nawożenie, ochrona roślin, agrotechnika i inne. Oczywiście wysokość plonu i jego jakość uzależniona jest od współdziałania wszystkich tych czynników. Wyższe plony, jakie uzyskujemy dzięki stosowaniu kwalifikowanego materiału siewnego, to efekt zawartego w nich potencjału. Najwyższy wskaźnik przyrostu plonów w porównaniu z użytym materiałem niekwalifikowanym ma żyto: 22,6%, dla pszenicy i pszenżyta wynosi on 16%, a dla jęczmienia 6,5%.                                                                                W odniesieniu do wymogów Integrowanej Ochrony ogromne znacznie ma tzw. hodowla odpornościowa roślin. Nowoczesna genetyka ogranicza wpływ niekorzystnych czynników i osiąganie wyższego poziomu produkcji bez istotnego obciążenia środowiska (pozostałości nawozów sztucznych, śor). Efektem są coraz  lepsze odmiany zbóż, rzepaku i innych gatunków, które są odporniejsze na podstawowe choroby lub posiadają cechy dotychczas nie występujące (np. w rzepaku, kukurydzy odporności na herbicydy, w zbożach zwiększona odporność na suszę). W najnowszych odmianach pszenic mamy cechy genetyczne zapewniające dobry plon, dobrą zimotrwałość, zdrowotność, jakość ziarna pozwalającą  uzyskiwać odpowiedniej jakości mąkę  o cechach  pożądanych przez przemysł przetwórczy. Nowe odmiany żyta to odmiany o lepszej plenności, niższej podatności na wyleganie, porastanie, lepszej odporności  na choroby, lepszych zdolnościach adaptacyjnych do warunków uprawy. Ogromny postęp genetyczny  w hodowli żyta to odmiany mieszańcowe, w których wykorzystano zjawisko heterozji (bujności pierwszego pokolenia). Zapewniają  świetną zdrowotność i bardzo wysoki plon. Wśród pszenżyt, które w Polsce uprawiamy od ponad 20 lat, postęp w hodowli doprowadził do wytworzenia odmian przeznaczonych   do uprawy w intensywnych warunkach gospodarowania jako alternatywa dla pszenic paszowych. Odmiany mieszańcowe jęczmienia ozimego, które pojawiły się ostatnio na rynku polskim, podnoszą i stabilizują poziom plonowania poprzez lepszy rozwój jesienią systemu korzeniowego, poprawę zdrowotności, zimotrwałości,etc.                                                                                        Największym ograniczeniem we wprowadzaniu tego postępu jest w Polsce mała ilość stosowania kwalifikowanego materiału siewnego- mała jego wymiana.  Wymiana materiału siewnego w Polsce szacowana jest na około 14%, co stawia nas na ostatnim miejscu w Europie i nie pozostaje bez wpływu na jakość polskiej produkcji. Największą wymienialność mamy  w województwach wielkopolskim, śląskim i kujawsko-pomorskim (ok.30%). Średnio w krajach Unii Europejskiej obsiewa się 55% upraw. W Polsce w gospodarstwach towarowych, o wysokiej intensywności produkcji, wymianę materiału siewnego robi się najczęściej. Niestety, dla wielu rolników coroczna wymiana jest nie do pomyślenia. Mały rolnik ciągle nie rozumie, że kupując nowe nasiona może zaoszczędzić otrzymując przy tych samych nakładach większy   o 10-15%  plon. Jako jedyni w Europie mamy narzędzie mające podnieść wymianę materiału siewnego:  dopłaty  w ramach pomocy de minimis w sektorze rolnictwa. Stosując kwalifikowany materiał siewny rolnicy mogą otrzymać dopłaty z tytułu zużycia do siewu materiału siewnego w ramach tego programu. Od 1.01.2014 zarządzeniem Prezesa ARR całkowita kwota pomocy de minimis wynosi 15 000 euro w okresie 3 lat podatkowych. Pozwala to na coroczne obsianie ok. 200 ha upraw zbożowych kwalifikowanym materiałem nasiennym! Argument dopłat do materiału siewnego dla rolników powinien być maksymalnie wykorzystywany. Dzięki tej dopłacie atrakcyjność materiału siewnego wzrasta, a stosowanie nowoczesnych odmian staje się prawdziwie najtańszym elementem technologii uprawy wpływającym na wzrost plonów i gwarantować wysoką opłacalność uprawy.